بسیاری از پنجره‌ها و نورگیرها و درهای شیشه‌ای امروزه دارای درجه‌بندی و برچسب انرژی مانند آن‌ چه که بر روی تجهیزات خانگی قرار داده می‌شود می‌باشند و این برچسب‌ها به مصرف‌کنندگان در انتخاب محصولات با مصرف انرژی مناسب کمک می‌نماید. این برچسب‌ها توسط یک گروه غیرانتفاعی با نام انجمن ملی درجه بندی روزنه‌های ساختمان(NFRC) توسعه‌یافته است. در ادامه گفتگویی که با پرسنل انجمن NFRC انجام می‌پذیرد، برای دارندگان ساختمان‌ها، معماران و سازندگان ساختمان‌ها اطلاعات مفیدی را در مورد برچسب‌گزاری های جدید انرژی پنجره ارائه می‌نماید.
چرا درجه بندی‌ها و یا برچسب‌های انرژی برای پنجره‌ها و نورگیرها دارای اهمیت می‌باشند؟
روزنه‌های ساختمان (شامل پنجره‌ها، نورگیرها و درهای شیشه‌ای ) می‌تواند کنترل‌کننده در حدود 25درصد از هزینه‌های مربوط به سرمایش و گرمایش در یک ساختمان معمولی باشند. طراحان، سازندگان ساختمان‌ها و یا دارندگان خانه‌ها تا کنون یک وسیله برای تعیین و مقایسه عملکرد انرژی این محصولات برای تصمیم‌گیری در هنگام خرید محصول مناسب نداشته‌اند. قبل از آن بسیاری از سازندگان، محصولات مختلفی با بازدهی انرژی مناسب را ارائه می‌کردند اما قادر نبودند که برتری و عملکرد محصولات خود را نشان دهند.

درب و پنجره دوجداره

چگونه طراحان و دارندگان ساختمان‌ها از برچسب‌های انرژی استفاده می‌نمایند؟
برچسب‌های انرژی انواع مختلفی از خواص عملکرد محصول را نشان می‌دهند که طراحان را قادر می‌سازد تا بطور مستقیم محصولات مناسب خود را برای هر پروژه خاص طبق نیازهای آن پروژه از لحاظ عملکرد حرارتی انتخاب نمایند. تا قبل از این طراحان مجبور بودند وقت بسیاری را صرف نمایند تا بتوانند مفاهیم پیچیده زیادی را در مورد تکنیک‌های درجه بندی، روش‌های تست و ادعاهای در مورد عملکرد پنجره درک نمایند. سیستم سرتاسری درجه بندی عملکرد انرژی تمام محصولات شیشه‌ای نه تنها باعث دستیابی طراحان ساختمان به اطلاعات مورد نیاز خود می‌گردد، بلکه اجازه مقایسه مستقیم محصولات مختلف را به آن‌ها می‌دهد.
صاحبان خانه‌ها نیز با یک مسئله بغرنج روبرو بوده‌اند. زمانی که درب و پنجره دوجداره یک پروژه تعویض یافته و یا یک ساختمان جدید ساخته می‌شود، آن‌ها دارای هیچ وسیله‌ای برای مقایسه عملکرد انرژی دو محصول بطور مستقیم نبوده‌اند. این مشکل همچنین با این مسئله که روش‌های تعیین درجه بندی انرژی محصولات شیشه‌ای در بخش‌های مختلف تولیدی با یکدیگر فرق می‌کند همراه شده است. برچسب‌های انرژی مصرف‌کنندگان را قادر می‌سازد که محصولات مختلف را بطور مستقیم و بدون در نظر گرفتن نوع شیشه و فریم آن با یکدیگر مقایسه نمایند.
چگونه درجه‌بندی‌های انرژی تعیین می‌شوند.
درجه‌بندی‌های انرژی با استفاده از تجهیزات کامپیوتری پیشرفته که در کانادا و آمریکا ساخته شده و توسعه یافته‌اند و نیز به همراه تست‌های استاندارد شده عملکرد محصول که بر روی عملکرد محصولات صورت می‌گیرد تعیین می‌شوند. برنامه Window 4.1 که توسط آزمایشگاه ملی برکلی لورنس ساخته و توسعه یافته است یکی از اساسی‌ترین سیستم‌های درجه بندی می‌باشد. این برنامه به همراه برنامه Frame برای محاسبه هدایت حرارتی و ضریب دستاورد انرژی حرارتی خورشید پنجره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. نشت هوا و دیگر خواص عملکرد انرژی نیز درجه‌بندی یافته‌اند. بزودی دارندگان ساختمان‌ها دو درجه‌بندی دیگر با عنوان‌های درجه‌بندی حرارتی درها و پنجره‌ها2 (FHR)و درجه‌بندی سرمایش درها و پنجره ها (FCR) که اندیسی را برای مقایسه مصرف انرژی در فصول سرما و گرما بیان می‌کنند نیز مشاهده خواهند کرد. برنامه کامپیوتری Resfen که آن هم توسط آزمایشگاه برکلی تهیه شده است می‌تواند برای تخمین میزان مصرف انرژی و هزینه‌های مربوط به آن با توجه به نوع پنجره مورد استفاده و جهت آن در ساختمان و موقعیت جغرافیایی محل براساس قیمت‌های محلی بکار رود.
چه کسی مسئول انجام درجه‌بندی عملکرد انرژی پنجره‌ها و برچسب گزاری آن‌ها می‌باشد؟
انجمن ملی درجه‌بندی در و پنجره‌ها اکنون ایجاد شده و توسعه یافته است و مسئول انجام درجه‌بندی‌ها و سیستم‌های برچسب‌گذاری محصولات فوق می‌باشد.NFRC یک ائتلاف غیرانتفاعی از تولیدکنندگان، سازندگان و دفاتر انرژی استانی و فدرالی می‌باشد و آزمایشگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه و مصرف کنندگان و دیگر افراد مربوطه را بگونه‌ای مدیریت و رهبری می‌نماید تا یک سیستم درجه‌بندی انرژی سرتاسری را در کشور ایجاد کرده که مناسب، دقیق و معتبر باشد. در نتیجه این تلاش‌ها، مصرف‌کنندگان در سراسر کشور آمریکا اکنون می‌توانند دارای برچسب های درجه‌بندی انرژی پنجره‌ها، نورگیرها و درهای شیشه‌ای مشابه با برچسب‌هایی که برای اتومبیل‌ها، اختراعات و عایق‌ها وجود دارد، باشند.

آیا این تجهیزات کامپیوتری برای عموم در دسترس می‌باشند؟

بلی، این تجهیزات کامپیوتری بوسیله انجمن ملی درجه‌بندی درب و پنجره دوجداره برای استفاده توسط متخصصان انرژی ساختمان، مهندسان، معماران و دیگران در دسترس قرار داده شده است. همچنین انجمن فوق در جهت استفاده مناسب از تجهیزات کامپیوتری فوق آموزش با جزئیات کاملی را برای سازندگان و متخصصان طراحی برگزار می‌نماید.
چه جاهایی را می‌توان مشاهده کرد که از برچسب های NFRC استفاده نموده و یا به آن ارجاع داده‌اند؟
برخی کدهای ساختمانی و دیگر سازمان‌هایی که علاقه‌مند به آگاه کردن در مورد بازده انرژی می‌باشند هم اکنون برچسب‌های NFRC را مرجع قرار می‌دهند. این درجه‌بندی‌ها پیش نیاز برخی برنامه‌ها مانند برنامه‌های مالی بهره پایین برای خرید پنجره‌های با بازدهی انرژی بالا می‌باشند. به برچسب‌هایی که برروی محصولات در مراکز تهیه مصالح ساختمان و یا مغازه فروش پنجره نشان داده شده است، نگاه کنید. درجه‌ بندی‌های NFRC که در نوشته‌های مربوطه بصورت لیست شده توسط بسیاری از سازندگان، معماران و دارندگان ساختمان‌ها در دسترس می باشند.
چک لیست پنجره ها ( برای طراحی، تعیین مشخصات و نصب)
این چک لیست صاحبان خانه‌ها، معماران و ساختمان داران را در انتخاب پنجره و نورگیرهای مسکونی راهنمایی می‌کند. به علت آنکه انتخاب پنجره مناسب شامل فاکتورهای زیادی بوده و تغییرات شرایط آب و هوایی، هزینه‌های مربوط به نیازهای شغلی بر آن اثر زیادی دارد می‌تواند سخت و مشکل باشد. چک باکس‌هایی برای علامت زدن درون آن‌ها در هنگام طراحی و یا انتخاب پنجره مناسب تهیه شده‌اند. توجه کنید که هریک از گزینه‌های زیر در تمام حالات مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و نیز ممکن است برخی راهنمایی‌های عمومی بعلت آنکه تمام جزئیات شرایط نمی‌توانند مشخص گردند بصورت متباین و متناقض بیان شده‌اند. استفاده‌کنندگان باید گزینه‌هایی که برای نیازهای خاص آن‌ها کاربرد دارد را علامت بزنند. دیگر منابع محلی اطلاعات در مورد انتخاب پنجره‌ها، اطلاعات همگانی، کدهای رسمی محلی و یا استانی، طراحان حرفه‌ای و تهیه کنندگان مواد ساختمانی می‌باشند.
میزان عایق بودن و مقاومت در برابر بخارگرفتگی
– به درجه‌بندی ضریب هدایت حرارتی مربوط به NFRC و برچسب هایی که برای راهنمایی انتخاب پنجره مناسب زده شده‌اند نگاه کنند.
– در تمام شرایط آب و هوایی که نیاز به گرمایش ساختمان می‌باشد از پنجره‌های با شیشه دوجداره استفاده کنید. در آب و هواهای سرد برای کاهش از دست دادن حرارت و کم نمودن وقوع میعان بر روی پنجره‌ها، از پنجره‌های سه جداره و یا پنجره‌ های دارای پوشش تشعشع پایین به همراه گاز مخصوص در درون آن‌ها استفاده نمائید.
– برای کاهش میزان اتلاف حرارت و وقوع میعان در لبه شیشه¬ها در تمام شرایط آب و هوایی که نیاز به گرمایش ساختمان می‌باشد از پنجره‌های با فریم‌های چوبی، وینیلی، فایبرگلاسی و یا فریم‌های آلومینیومی که دارای سد حرارتی با طراحی مناسب می‌باشد استفاده نمایید.
– از پرده‌های ضخیم، سایبان‌های حرارتی(thermal shatter) در آب و هواهای سرد برای دستیابی به عایق بودن بهتر استفاده نمایید.
کنترل نور خورشید و محافظت در برابر اشعه ماوراء بنفش خورشید
– به درجه‌بندی ضریب دستاورد انرژی حرارتی خورشید و برچسب‌های مربوطه آن که توسط NFRC برای راهنمایی انتخاب پنجره مناسب بر روی پنجره زده شده‌اند نگاه کنید.
– پنجره‌هایی را انتخاب نمایید که دارای شیشه‌های با قابلیت عبور انتخاب اشعه‌ها(مانند برخی شیشه‌های رنگی خاص و یا شیشه‌های دارای پوشش‌های تشعشع پایین اصلاح شده) برای کاهش دستاورد انرژی حرارتی (ضریب دستاورد انرژی حرارتی خورشید کم‌تر از 0/4) و نیز میزان عبور نور مرئی بالا برای دید بهتر (عبور نور مرئی از خورشید بیشتر از 0/6) استفاده نمایید.
– برای کاهش دستاورد انرژی حرارتی خورشید و نیز کنترل درخشش نور خورشید از شیشه‌های رنگی استفاده نمایید. البته این شیشه‌ها میزان عبور نور مرئی را کاهش می‌دهند.
– برای کاهش عبور نور ماوراء بنفش به داخل اتاق‌هایی که تجهیزات داخل آن‌ها در معرض کمرنگ شدن و فرسودگی توسط اشعه ماوراء بنفش می‌باشند، از شیشه‌های مخصوص ( که دارای لایه پلاستیکی و یا پوشش‌های تشعشع پایین می‌باشند) استفاده نمایید.
در صورتی که از تجهیزات پدیدآورنده سایه برای تکمیل عملکرد پنجره‌های با عملکرد بالا استفاده می‌نمایید، نکات زیر را در نظر بگیرید:
– برای به حداقل رسانیدن دستاورد حرارت خورشید از پرده‌های با رنگ روشن استفاده نمایید.
– برای به حداقل رسانیدن میزان ورود گرمای خورشید به داخل ساختمان از تجهیزات پرده‌ای بیرونی استفاده نمایید.
– برای پنجره‌های جنوبی ساختمان از پرده‌هایی که جهت آن‌ها افقی می‌باشد استفاده نمایید و برای پنجره‌های شرقی و غربی از پرده‌های عمودی استفاده نمایید.
– از طاق نماها، سایبان‌های بیرونی و یا کشت درختانی که در فصل پاییز برگ آن‌ها می‌ریزد برای سایه انداختن بر پنجره‌های جنوبی ساختمان برای ایجاد سایه در فصل تابستان به همراه اجازه دادن برای عبور حرارت در فصل زمستان، استفاده نمایید.
روشنایی روز و دید
– به درجه‌بندی‌ها و برچسب‌های NFRC در مورد عبور نور مرئی برای راهنمایی در مورد انتخاب پنجره نگاه کنید.
– از لحاظ اندازه، موقعیت و نوع شیشه پنجره‌ای را انتخاب نمایید که نور مرئی کافی در تمام فضاهای داخل داشته باشید.
– برای به حداکثر رسانیدن دید بیرون، از پنجره‌هایی استفاده نمایید که دارای عبور نور مرئی بالا (بالاتر از 50درصد) باشند.
– موقعیت و اندازه پنجره‌ها را روی دیوارها بگونه‌ای مشخص نمایید که به میزان مورد نظر از دید مناطق بیرونی برسید.
– موقعیت پنجره‌ها را بگونه‌ای انتخاب نمایید که از سطوح براق بیرونی به دور باشد تا روشنایی بیش از حد و درخشش در داخل دیده نشود.
تهویه و جلوگیری از نفوذ هوا
– برای اتاق‌هایی که در آب و هواهای ملایم نیاز به تهویه قابل توجهی دارند، پنجره‌هایی را انتخاب نمایید که بصورت بازشو باشند تا بدین طریق نیازمندی‌های مربوط به کدهای ساختمانی در مورد خروج اضطراری را نیز برآورده سازید.
– برای به حداکثر رسانیدن بازده سطوح تهویه از پنجره‌های لولایی دو دره و سایبانی استفاده نمایید.
– از پنجره‌های سایبانی برای جلوگیری بهتر از ورود بارش باران به داخل در هنگام تهویه استفاده نمایید.
– برای به حداکثر رسانیدن بازده تهویه عرضی در ساختمان، پنجره‌های بازشو را در دیوارهای مقابل یکدیگر در ساختمان قرار دهید.
– برای به حداقل رسانیدن نشت هوا، پنجره و نورگیرهایی را انتخاب نمایید که دارای درزبندی پیوسته در لبه می‌باشند.
– برای کاهش نشت هوا به داخل، اطراف فریم‌های پنجره‌ها و نورگیرها را درزبندی و آب بندی نمایید. از دستورالعمل‌های نصب سازنده پنجره در این مورد پیروی نمایید.
کنترل صدا
– موقعیت پنجره‌ها را به دور از منابع بوجود آورنده صوت زیاد در خارج از ساختمان قرار دهید.
– برای به حداقل رسانیدن میزان سرو صدای مزاحم در داخل ساختمان از شیشه‌های دوجداره، سه جداره با ورق‌های ناهمسان از لحاظ ضخامت و نیز شیشه‌های لمینیت و گازهای مخصوص کاهش صوت استفاده نمایید.
حفظ اختفا، ایمنی و امنیت
– از تجهیزات بوجود آورنده سایه داخلی‌ای استفاده نمایید که نمای مستقیم داخل را بصورت مبهم نشان دهد و بدین صورت به اختفای بیشتر دست یابید.
– قبل از انتخاب نوع و موقعیت پنجره‌ها، کدهای ساختمانی در مورد آتش، بارهای ناشی از باد و ایمنی در برابر زمین لرزه را چک نمایید.
– برای نورگیرها و پنجره‌های نزدیک به درها و یا کف ساختمان از شیشه‌های لمینیت و یا آبدیده به همراه تورهای سیمی استفاده نمایید.
– از پنجره‌های دارای چفت و قفل که به آسانی از داخل باز می‌شوند اما نمی‌توان آن‌ها را از بیرون باز نمود استفاده نمایید.
نگهداری، دوام و طول عمر
– قبل از انتخاب پنجره و نورگیر گارانتی‌های مربوط به دوام و طول عمر را چک نمایید.
– کیفیت ساختمان پنجره را چک نمایید.
– از رنگ‌های محافظتی و یا درزبندها بر روی فریم¬های چوبی پنجره¬ها و نورگیرها استفاده نمایید و یا اینکه از پنجره‌های پوشیده شده با چوب را در مورد استفاده قرار دهید.
– برای تعمیر و مرمت پنجره‌ها و نورگیرها از دستورالعمل‌های سازنده برای حفظ شیشه‌ها، فریم و قاب و دیگر تجهیزات مربوطه پیروی نمایید.
نصب
– قبل از نصب پنجره‌ها و نورگیرها تمام کدهای ساختمانی قابل اعمال را چک نمایید.
– دستورالعمل‌های مربوط به نصب که توسط سازنده پنجره ارائه شده است را به دقت اجزاء نمایید.
اقتصاد
– در هنگام انتخاب پنجره‌ها و نورگیرها اثرات نسبی آن‌ها بر روی هزینه‌های مربوطه را مورد توجه قرار دهید. با موسسه NFRC و یا متخصصان انرژی ساختمان تماس گرفته و یا نمایندگان سازمان‌های مربوطه به کاهش انرژی برای تخمین انرژی و صرفه جویی در هزینه ناشی از انتخاب پنجره و یا نورگیر با بازده انرژی بالا مشورت نمایید.
– در هنگام انتخاب پنجره و یا نورگیر ساختمان اثرات آن را بر روی هزینه فروش مجدد آن بررسی نمایید.
– برنامه‌های بهبود بازده انرژی محلی، استانی و نیز فدرال یا برنامه‌های حفاظت از منابع انرژی برای تشویق‌های در نظر گرفته شده در مورد نصب پنجره‌ها و نورگیرهای با بازده انرژی بالا را چک نمایید.