تصفیه فاضلاب صنعتیلجن فعال به مجموعه ای از میکرو ارگانیسم ها در روند تصفیه گفته می شود که مواد آلی را به دی اکسید کربن، آب و سایر مواد غیر آلی تبدیل می کند. فرایند لجن فعال سه بخش اساسی دارد :
1- یک راکتوری که میکروارگانیسم ها در آن به صورت معلق قرار گیرد، هوادهی شود و در تماس قرار گرفتن برای انجام عمل تصفیه.
2- جداسازی جامد از سیال
3- سیستمی برای بازگشت لجن برای آوردن لجن به ابتدای فرآیند تصفیه
روش های مختلفی برای فرآیند لجن فعال وجود دارد، این روش ها شامل روش های مختلف هوادهی و هم چنین روش های مختلف بازگرداندن لجن به ابتدای فرآیند است.
لجن فعال
وقتی به فاضلاب خام یا فاضلابی که تصفیه ی اولیه روی آن صورت گرفته ، در واحد هوادهی ، اکسیژن داده شود ، باکتری های ژله ای شکل و سایر موجودات زنده ی ذره بینی بصورت لخته در خواهند آمد و وقتی وارد واحد ته نشینی نهایی می شوند ، لجن ته نشین گشته که با گردش مجدد بین این واحد و واحد هوادهی به اندازه ی کافی تغلیظ می گردد . بنابه تعریف ، لجن مذکور را لجن فعال می نامند .
تصفیه فاضلاب به کمک لجن فعال
در فرآیند تصفیه فاضلاب به کمک لجن فعال ، ممکن است واحد ته نشینی اولیه نیز قبل از هوادهی تعبیه شود.
نمودار تصفیه فاضلاب به کمک لجن فعال
لجن فعال که همان مایع مخلوط خروجی از واحد ته نشینی اولیه یا ورودی به هوادهی و همچنین لجن برگشتی از واحد ته نشینی ثانویه می باشد ، دارای بوی نم و نا بوده و دارای رنگ قهوه ای روشن است که اگر آن را ته نشینی نمایند ، بسرعت مواد لخته ای از آن جدا شده و مایعی زلال ، بی بو و بی رنگ و شفاف در روی آن قرار می گیرد .
واهد هوادهی
تصفیه بیولوژیکی فاضلاب با کمک لجن فعال توسط دکتر آردن و آقای لاکت ( Locket) برای تصفیه فاضلاب شهر منچستر ابداع شد و خیلی زود در سایر ممالک نیز مورد استفاده قرار گرفت .
اگر چه پس از آن ، روش های پیشرفته تری ابداع و به صنعت تصفیه فاضلاب معرفی شده ولی همچنان تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال جزء روش های پایه ای محسوب می شود و سایر روش ها را می توان بصورت تکمیلی به این سیستم افزود شایان ذکر است فاضلاب خام ورودی می باید از آشغالگیر عبور نموده و در واحد های با ظرفیت بالاتر از حوض های دانه گیر و واحد ته نشینی اولیه عبور کند و سپس وارد مخزن هوادهی شود .
هوارسانی در این حوضچه بصورت سطحی توسط توربین مخصوص و یا بصورت عمقی از طریق بلوئر و نصب دیفیوزرهای هوا از کف قابل انجام می باشد .
در روش هوادهی سطحی ، با ایجاد تلاطم و بهم خوردن فاضلاب ، سطح آب مدام در معرض هوای تازه قرار گرفته و از اکسیژن اشباع می شود . به این ترتیب می توان مقدار قابل توجهی هوا وارد کل حجم آب نمود . البته باید توجه داشت که شدت تلاطم و بهم خوردگی سطح آب باید طوری انتخاب شود که مجال دریافت هوا را داشته باشد .
در روش هوادهی عمقی دیفیوزهای مخصوص با ایجاد حباب های ریز هوای لازم را به فاضلاب می دهند . ساختار دیفیوزرها از نوع گرد و گنبدی بوده و صفحات از جنس EPDM در هنگام تامین هوا باد کرده و هوا را تزریق می نمایند و در صورت خاموش بودن بلوئرها ، به حالت اولیه برگشته و مانند شیر یکطرفه مانع برگشت فاضلاب به داخل لوله کشی می گردند .
بلوئرها در این روش در ساختمان کنترل نصب شده و لوله کشی تا واحد هوادهی انجام می پذیرد .
پکیج تصفیه فاضلاب
